Hittestress en de kracht van etherische oliën

Koeien hebben bij relatief lage temperaturen al hittestress, terwijl wij mensen nog geen hitte voelen. Etherische oliën in de vorm van voedingssupplementen kunnen nuttig zijn in de zomermaanden. In dit artikel beschrijven we waarom.

Koel blijven 

Elke veehouder doet zijn uiterste best om broei in de kuil te voorkomen. Maar op warme dagen is dat een uitdaging op de voergang, zelfs bij regelmatig kleine hoeveelheden voeren. Opwarming ontstaat door het actief worden van gisten en schimmels die in het rantsoen aanwezig zijn. Daardoor gaan niet alleen voedingsstoffen verloren, maar ook de smakelijkheid van het voer verminderd.

De meeste etherische oliën hebben antimicrobiële eigenschappen. Ze kunnen dus de activiteit van micro-organismen in het voer afremmen en op die manier de opwarming tot op zekere hoogte verminderen. Het toevoegen van etherische oliën aan het rantsoen, bijvoorbeeld via de voermengwagen, kan daarom zinvol zijn.

Geur

Vee kan zeer goed geur waarnemen. Ze hebben een sterker reukvermogen dan mensen. Ze zijn zelfs in staat om mensen te herkennen en te onderscheiden aan de hand van hun geur. Runderen staan erom bekend zeer gevoelig te reageren op onbekende geuren. Waar ze helemaal niet van houden is de geur van speeksel van soortgenoten. Oud voer, waarin andere koeien al hebben gerommeld, wordt met tegenzin opgegeten. De voeropname neemt af. Alleen al daarom is het zinvol om meerdere keren per dag vers voer te geven, eventueel met technische ondersteuning van een voerrobot.

Van aromatische etherische oliën is bekend dat zij niet alleen de activiteit van de spijsverteringsklieren direct stimuleren, maar ook de eetlust opwekken door de geur en de smaak van het voer te verbeteren. Bovendien verhogen ze de vitaliteit van de dieren, zoals in de praktijk steeds weer wordt waargenomen. Melkveehouders ervaren ook meer ontspannen koeien die rustiger reageren op allerlei stresssituaties.

Leaky gut

Onderzoek heeft aangetoond dat hittestress de darmbarrière aantast en zo de doorlaatbaarheid ervan voor micro-organismen en toxines verhoogt (leaky gut). Dit verhoogt het risico op ontstekingen aanzienlijk. Vooral in fasen van verminderde afweer, zoals in de zomermaanden, kan melkvee extra ondersteuning gebruiken. Van bepaalde etherische oliën, zoals die van tijm en eucalyptus, is bekend dat ze sterk ontstekingsremmend werken. Het gebruik ervan, en van andere essentiële oliën, kan dus een positief effect hebben op de gezondheid van de dieren tijdens warme periodes. 

Wat doen etherische oliën?

Etherische oliën zijn gemakkelijk opneembaar. Rechtstreeks via voeding, door inademing of via de huid komen deze stoffen in de bloedbaan terecht en worden snel door het lichaam verspreid.

Ze hebben een meervoudige werking die inwerken op zeer verschillende delen in het lichaam. Het spectrum van effecten varieert van ontstekingsremmend, antimicrobieel, slijmoplossend, eetlust- en spijsverteringsbevorderend, celbeschermend, krampstillend, vochtafdrijvend en kalmerend tot insectenwerend. Bovendien kunnen de oliën vorming van biofilms voorkomen en zijn ze in staat bestaande biofilms te doorbreken. Zo maken ze ziekteverwekkende kiemen die zich daarin ophouden, toegankelijk voor de lichaamseigen afweercellen en voor eventueel noodzakelijke antibiotica. Op die manier kunnen etherische oliën ook worden ingezet als effectversterkers voor antibiotica.

Wat zijn etherische oliën?

Etherische oliën zijn mengsels van verschillende, zeer vluchtige, in vet oplosbare stoffen. Ze hebben een karakteristieke geur en komen voor bij bepaalde plantenfamilies waar ze worden gevormd in speciale olieklieren. Etherische oliën komen voor in bladeren (eucalyptus), bloemen (roos), zaden (anijs), schillen (citrusvruchten), in de bast (kaneel), in hout (sandelhout), in hars (wierook) of zelfs in wortelknollen (gember). Meestal worden etherische oliën verkregen door stoomdestillatie, bij citrusvruchten door koude persing.

De samenstelling van etherische oliën is heel divers. In totaal zijn meer dan 100 verschillende stoffen geanalyseerd en meer dan 2000 chemische verbindingen vastgelegd. Slimme combinatie van verschillende etherische oliën zorgt voor een breed scala van synergetische effecten. 

Wilt u meer weten? Neem gerust contact op, of lees verder in onze kennisbank.

kennisbank