Virussen veroorzaken schade aan de afweermechanismen van het lichaam, zodat bacteriën vervolgens gemakkelijk kunnen toeslaan. Tegenwoordig worden bacteriën zoals Mannheimia haemolytica, Pasteurella multocida en mycoplasma gezien als het primaire probleem dat aangepakt moet worden.
Vaccinatie of antibiotica?
Bij griepverschijnselen zoals bij Mannheimia, zal de dierenarts daarom antibacteriële medicactie toepassen. Vaccinaties zijn ook een integraal onderdeel bij koppelbehandelingen op veel bedrijven. Het komt echter steeds vaker voor dat effectieve antibiotica niet ‘aanslaan’ of dat de gezondheidssituatie niet verbetert ondanks vaccinaties. Wat kan hiervan de oorzaak zijn?
Biofilm
In de loop van de evolutie hebben bacteriën verschillende verdedigingsmechanismen ontwikkeld. De meeste bacteriën verbergen zich in “biofilms”. Deze bestaan uit een slijmlaag waarin micro-organismen zijn ingebed. Biofilms zijn complexe gemeenschappen van individuele of gemengde populaties waarin microben goed beschermd leven. Zoals we nu weten wisselen ze niet alleen informatie met elkaar uit in de biofilm, maar ook op horizontaal niveau resistente genen. Het grootste probleem: bacteriën in de biofilm zijn onbereikbaar voor antibiotica en de afweercellen van het immuunsysteem. Deze kunnen niet door de film heen dringen en zijn daarom beperkt effectief.
Vanuit algemeen belang is het streven gericht op terugdringing van inzet van antibiotica. Als het gebruik ervan onvermijdelijk is, moeten deze hun effect tegen de ziekteverwekkende kiemen kunnen ontwikkelen. Hetzelfde geldt voor vaccinaties, die bedoeld zijn om vee gezond te houden.
Etherische oliën
In de loop van de evolutie hebben planten secundaire plantenstoffen ontwikkeld die biofilms kunnen afbreken. Hierdoor kunnen de lichaamseigen afweercellen en, indien nodig, antibiotica de bacteriën bereiken. Deze stoffen zijn voornamelijk etherische oliën, die ook de vorming van biofilms voorkomen. Een groot aantal onderzoeken heeft aangetoond dat etherische oliën ook antibacteriële en antivirale eigenschappen hebben. Producten met etherische oliën zijn daarom een essentieel onderdeel van het preventie- en behandelconcept (niet alleen) voor aandoeningen van de luchtwegen. Dit is ook essentieel naast een eventuele antibioticabehandeling, zodat deze stoffen de plaats van werking kunnen bereiken en daar hun effect kunnen ontwikkelen.
Aanvullende diervoeders
In een vroeg stadium toegepast, kunnen aanvullende diervoeders op basis van etherische oliën (Bronch-Actief B en BronchiPlus) helpen om het gebruik van antibiotica te verminderen of zelfs te vermijden. Door hun effect op biofilms dragen etherische oliën ook bij aan een betere respons op vaccinatieprogramma’s. Deze aromatische, plantaardige actieve ingrediënten en hun ondersteunende werking op de luchtwegen vormen daarom een essentieel element in een diergezondheidsconcept.
Dr. Gabriele Arndt
SaluVet GmbH