De rode steenvruchten, gewoonlijk “koffiebessen” genoemd, bevatten elk 2 zaden, de “koffiebonen”. Deze worden gedroogd, vervolgens gefermenteerd en geroosterd, en ten slotte als drank bereid voor consumptie.
Koffie behoort tot de alkaloïde geneesmiddelen en heeft een breed therapeutisch bereik. Naast de hoofdstof cafeïne zijn de belangrijkste stoffen in de zaden chlorogeenzuur, flavonoïden en tannines. Het bekendste effect van koffie op geest en lichaam is de stimulerende werking bij huishoudelijk gebruik. Koffie beïnvloedt de bloedtoevoer naar de hersenen en stimuleert het centrale zenuwstelsel. Dit maakt het algemeen geschikt voor aandoeningen van de algemene conditie en toestanden van zwakte, en het heeft ook een stimulerend effect op de eetlust. Coffea is echter duidelijk meer dan een stimulerend middel. Zijn invloed op de bloedstroom naar de nieren heeft een licht vochtafdrijvend effect. In de folklore wordt koffie daarom ook gebruikt om oedeem te behandelen.
Naast dit gebruik heeft de geneeskrachtige plant een sterk antioxidant (celbeschermend) en ontstekingsremmend vermogen, afhankelijk van de mate waarin de bonen zijn gebrand. Dit heeft een bijzonder effect op de luchtwegen en het maagdarmkanaal. Koffiebereidingen stimuleren de stofwisseling en kunnen de organen lever en alvleesklier beschermen.
De immunomodulerende werking van speciale koffiepreparaten is van groot medisch belang. Verschillende studies bij pasgeboren kalveren hebben aangetoond dat zowel preventieve als therapeutische toediening van Coffea een positief effect heeft op infectieziekten van het spijsverteringskanaal en de luchtwegen.